Հարցազրույց՝Թուրքիայումբնակվողհայոսկերիչ Սևան Բիչակչիի հետ, նրա հայկական արմատների և ոսկերչությունը արվեստի նոր մակարդակի հասցնելու շուրջ:
-Հարգելի Բիչակչյան որտեղից են գալիս Ձեր հայկական արմատները, արդյո՞ք նրանք եղել են արվեստագետներ:
– Ե՛վ մայրս և՛ հայրս ծագումով Յոզգաթից են։ Ես գիտեմ, որ նրանք տարածվել են Էրզրումի շրջակայքում շատ ավելի վաղ արմատացած Օզինցի կոչվող ցեղից։ Չգիտեմ՝ նրանց ժամանակակիցներն ու հաջորդ սերունդները ճանաչե՞լ են որպես արվեստագետներ, բայց որ ամեն հայի նման իմ տոհմածառում տեղ են գտել բազմաթիվ արժեքավոր վարպետներ՝ արհեստների տարբեր բնագավառներից, կասկած չկա։ Ես մեծացել եմ՝ լսելով իմ որոշ նախապապերի պատմությունները, ովքեր հայտնի էին, որպես իրենց ժամանակի լավագույն սուսերամարտիկները։ Ցավոք, ես դրանից ավելի խորը գիտելիքներ չունեմ:
-Ոսկերչությունը ոմանք համար ում են արհեստ, ոմանք էլ արվեստ ի՞նչ է այն Ձեզ համար և արդյո՞ք ոսկերչությունը սովորում են, թե՞ նա մարդու հոգու մեջ է :
–Կարծում եմ, որ յուրաքանչյուր անհատ ծնվում է յուրահատուկ խառնվածքով և տաղանդով, և եթե նախընտրելի լինեն դրանց հետ համատեղելի մասնագիտությունները, ապա կարելի է բացահայտել դեպի վարպետություն, ապա՝ արվեստ տանող ճանապարհ: Ձեզ ճիշտ մասնագիտության մեջ, այսինքն՝ ձեր խառնվածքին համապատասխան գտնելը, բախտի լուրջ խնդիր է, քանի որ այս որոշումը սովորաբար որոշում է մեր շրջապատը, ոչ թե մենք։ Այս փուլում մենք հաճախ կարիք ունենք մեր ծնողների և ուսուցիչների ճշգրիտ դիտարկման և առաջնորդության, կամ առնվազն համապատասխան բնապահպանական անակնկալների: Ես երեխա էի, ով տարրական դպրոցական տարիներին ուսման դժվարություններ ուներ։ Իմ բախտը բացեց հորս և նրա մտերիմ ընկերոջ՝ հարևանը, հանգուցյալ վարպետ Հովսեփ Չաթաքի շնորհիվ, ովքեր շատ ուշադիր հետևում էին իմ ձեռքի հմտություններին՝ չնայած դպրոցում անցած բոլոր դժվարություններին: Նրանց նախասիրությունների շնորհիվ ես կարծում եմ, որ ես հնարավորություն ունեցա անհանգիստ, չարաճճի ուսանողից վերածվել հետաքրքրասեր և աշխատասեր աշակերտի: Թեև երիտասարդ տարիքում հետաքրքրասեր և հարց տվող աշակերտին չեն նախընտրում, ինչպես ասացի, հոգևոր հորեղբոր մակարդակի վարպետի արհեստանոցում աշխատելը, ով ինձ վերաբերվում է առանձնահատուկ համբերությամբ և կարեկցությամբ, ինձ տվել է. հիանալի տարածք, որտեղ ես կարող եմ զարգացնել իմ ինքնավստահությունն ու հմտությունները: Ոսկերչության ընդունումը որպես մասնագիտություն կամ արվեստ կարող է կապված լինել անձնական նախասիրությունների և ռիսկերի հետ, որոնք այդ ոլորտում ակտիվ մարդիկ պատրաստ են ընդունել: Նրանք, ովքեր նախընտրում են նյութական օգուտները, բնականաբար, փորձում են կառչել հիմնական շուկայից և իրենց ուշադրությունը կենտրոնացնել հոտի հոգեբանության դինամիկայի վրա: Մյուսները ռիսկի են դիմում չկարողանալով վաճառել իրենց աշխատանքները, սովամահ մնալով հանուն իրենց ստեղծագործական ուժի դրսևորման և հետամուտ լինել իրենց ինքնությունը ներկայացնելու յուրօրինակ արտահայտմանը։
-Ովքեր են Ձեր արվեստի գործերը կրողները:
-Շնորհակալ եմ վստահության համար, ես նախընտրում եմ անձամբ գործել իմ աշխատանքը:Սովորաբար հանդիպում եմ ռահվիրա ոգով մարդկանց, ովքեր կարևորում են իրենց անձնական առաջնահերթությունները, քան շրջապատի մեկնաբանությունները: Նրանք իրականում չեն մտածում իրենց ֆինանսական հզորությունը զարդերի միջոցով ցուցադրելու մասին: Նրբագեղության և էսթետիկ փոխլրացման շեշտադրումը շատերի համար երկրորդական խնդիր է: Նրանք կարող են կրել եզակի նմուշներ, որոնք ճիշտ կարտացոլեն իրենց ինքնությունը, օրինակ՝ իրենց անհատականությունը, մեծ ինքնավստահությամբ, և նրանք կարող են հսկայական մատանին շատ բնական տեսք տալ փոքրիկ ձեռքի վրա:
– Թուրքիայում ի՞նչպես է ընկալվում Ձեր հայկական ծագումը և արդյո՞ք Թուրքիան փոքր չէ Ձեր արվեստի ընկալման համար, քանի-որ ժամանակին Դուք մի առիթով ասել եք, որ իմ գործերն անհասկանալի է Թուրքիայում:
-Իմ սիրելիների համար կարծես ես «պանդա» նման արարած եմ, որը պետք է պաշտպանված լինի: Նրանք չափազանց հպարտ և մոտիվացնող են, որ ես ներկայացնում եմ իմ ոլորտը Թուրքիայի անունից, նրանք աջակցում են մեր աշխարհագրության մշակութային բազմազանությանը և նույնիսկ կարծում են, որ սա իսկական հարստություն է, որը պետք է ընդգծվի։ Ինձ համար հեշտ չէր հասկանալի լինելը, քանի որ ես պետք է գործեի ավանդույթից, որտեղ առևտրային մտահոգությունները գնալով ավելի գերիշխող էին: Մեծ շուկայի վարպետի իմ ինքնությամբ և շուկայի կանոններին միանգամայն հակասող դիզայնով, ես գրեթե միշտ չէի կարողանում համոզել ոսկերչական խանութներին, որոնց թիրախն էի այդ ժամանակ: Մամուլի և հաճախորդների հատուկ հետաքրքրության շնորհիվ կարող եմ ասել, որ ուղիղ ճանապարհին եմ։
-Դուք հայ ազգային մոտիվներով ստեղծագործում ե՞ք և հայ համայնքի հետ կապը ո՞րքան ամուր է , որպես անվանի հայ արվեստագետ:
-Բավականին շատ գործեր եմ ունեցել՝ հիմնված հայոց այբուբենի և պատկերագրության վրա։ Դուք կարող եք տեսնել դրանցից մի քանիսը՝ ստորև նկարներում: Ես դեռևս ակտիվ անդամ և համակիր եմ այն Սահակյան համայնքի, որտեղ մեծացել եմ։ Հաճախ կիրակի օրերին այցելում եմ մեր Սամաթյա Սուրբ Գևորգ եկեղեցին։
-Որո՞նք են Ձեր հաջողության գրավականը և ունեցել եք անհաջողություններ ստեղծագործական կյանքում, որոնք պայմանավորված է եղել Ձեր ծագման պատճառով:
-Ճիշտ գաղափարը, ճիշտ մարդիկ, ճիշտ ժամանակին եկան ինձ մոտ: Նրանցից ոմանք դարձան իմ գործընկերները, ոմանք՝ իմ կոլեկցիոները։ Ես ձգտում եմ ջանասիրությամբ և քաջությամբ առաջ տանել բախտի գծած այս ճանապարհը։ Քանի որ իմ ինքնությունը խոչընդոտ չէ, ես զգում եմ, որ հայտնվել եմ այս գեղեցիկ միջավայրում, հատկապես իմ ինքնության շնորհիվ։ Ոսկերչությունը Ստամբուլում դարեր շարունակ առաջադիմել է հայ վարպետների մոտ։ Այս ավանդույթի բնական ժառանգորդ համարվելն իսկապես մեծ առավելություն է։
Հ.Գ. Սևան Բիչակչին ծնվել է 1972 թվականին:
Հայկական ծագումով մեծահամբավ ոսկերիչ է։ Նա Թուրքիայի սակավաթիվ անվանի ոսկերիչներից է , ում համարում են՝ «աստղային ոսկերիչ», ով հայտնի է նաև ամբողջ աշխարհում:
Հարցազրույցը ՝ Կարինե Սարգսյանի